Delhi

Afgelopen donderdag vertrokken van Paro naar Delhi.

Jelena had een auto geregeld, dus geen gedoe met een betrouwbare taxi. Eerst naar het hotel en dan direct wat van Delhi zien, want ik ben hier maar 2 dagen. De Lotus Temple en Humayun's Tomb staan als eerste op de lijst. Erg indrukwekkend en heel anders dan ik de afgelopen dagen in Bhutan heb gezien.

De volgende dag wilden we naar Jama Masjid (de grootste Moskee van India), maar we hadden helaas een verkeerd tijdstip gekozen en mochten niet naar binnen. Dan, op een riksja, door naar het Red Fort.

Dat het verkeer chaotisch is merk je nog meer als je op een riksja zit, en je voor vrachtwagens en bussen voor langs schiet.

De laatste dag hebben we (wederom op een riksja) Old Delhi verkend. Een explosie van geur, geluid en zo veel te zien dat je niet weet waar je moet kijken.

Nog een indiaase maaltijd en dan douchen en naar het vliegveld. De vlucht vertrok vannacht om 2u Indiaase tijd en vanochtend om half 8 was ik weer thuis in Amsterdam. Deze vakantie zit er weer op en morgen weer aan het werk.

Dank voor al jullie reacties, sms-jes en emails.

Groet

Roger

Jakar - Trongsa - Punakha - Paro

Gisteren vanuit Jakar aan de terugreis naar Paro begonnen. Op de heenreis hadden we geen tijd om de Dzong van Trongsa te bezoeken, dus doen we dat nu. Ik heb al een paar keer over een Dzong geschreven; maar ben vergeten te zeggen dat alle Dzongs nog steeds in gebruik zijn; het is dus een soort provinciehuis en bisschoppelijk paleis tegelijk.

Vervolgens komen we in de middag weer in Punakha aan; het zonnetje schijnt (20 gr) en mijn hotelkamer is een kleine cottage met balkon; dus prima om van de zon te genieten.

Vandaag een korte rit naar Paro. Onderweg komen we weer langs de 108 Stupa's; deze keer minder vroeg in de ochtend dus het weer is wat beter.

Mijn gids vroeg gisteren of ik nog iets wilde doen op mijn laatste dag in Bhutan. Ik heb genoeg tempels en dzongs gezien, dus dat hoeft voor mij niet meer. Maar wat ik deze vakantie wel gemist heb is de locale keuken. Ik heb altijd in toeristenrestaurants gegeten en wil wel eens het echt bhutanese eten proberen. Als reactie op mijn verzoek, heb ik thuis bij de gids geluncht. En het is wat ze in de boeken schrijven, in Bhutan wordt alles klaargemaakt met chili's. Zelf de komkommersalade (die meestal toch verfrissend is) zat vol met chili's. Conclusie: leuk om een keer mee te maken, maar dan toch maar de toeristen restaurants.

Ik heb ontzettend veel gezien de afgelopen dagen, zo veel dat ik zelfs weer moet nadenken wat ik waar gezien heb. Afgezien van alle verhalen over het Boedhisme is me zeer zeker bijgebleven dat Bhutan niet voor niks een 'vergeten koninkrijk' wordt genoemd;

- De mensen zijn heel erg loyaal aan de monarchie als instituut en de koning in persoon. Overal waar je komt hangen foto's van K4 en K5 (ook in huizen van mensen)

- Ondanks dat het (qua BNP) één van de armste landen ter wereld is, krijg je dat gevoel niet als je hier rondreist. Iedereen heeft een huis (koop of huur) en men verdient zijn inkomen of door akkerbouw of door een beroep als kleermaker / timmerman / schilder etc uit te oefenen. Volgens mijn gids heeft iedereen voldoende land om in zijn inkomen te voorzien; mocht dit niet voldoende zijn dan kan men in beroep gaan bij de koning voor een extra stuk land.

- Als je het nieuws volgt dan zie je dat men heel veel moeite doet om de democratie te laten werken; bijna iedereen vertrouwt volledig op de koning en moet nog wennen dat men zelf mag meepraten.

- Je merkt ook de moeite die de overheid doet om het land een zachte landing in de 21ste eeuw te laten maken. Er is bijvoorbeeld nu heel veel aandacht voor afvalscheiding. In het verleden werd alles (bijvoorbeeld boter) ingepakt in bananebladeren; was de boter op dan werd het bananeblad uit het raam gegooid, dat verging vanzelf wel. Dit heeft men generaties zo gedaan, maar nu is de boter ingepakt in plastic en dat wordt ook uit het raam gegooid. Er is nu kabel tv en dat heeft zijn invloed op muziek en dans. En ondanks dat in heel Bhutan roken verboden is (op smokkelen van sigaretten staat 3 jaar gevangenisstraf) hebben ze nu ook last van drugsgebruik bij de jeugd.

Zoals ik al eerder schreef had ik verwacht dat dit een erg primitieve vakantie zou worden, maar zoals je ook op fotos van hotelkamers kan zien is het allemaal erg luxe. De meeste hotels hebben zelfs wifi (ok, dan niet op de kamer maar in het restaurant). Als toerist ben je hier echt een gast en word je bijzonder verwend. Het land heeft een geweldige cultuur, een schitterende natuur en hele vriendelijke mensen. Ik heb er ontzettend van genoten.

Morgenochten vertrek ik naar Delhi en blijf daar nog 3 dagen.

groet

Roger

Thimphu - Wangdue - Punakha - Trongsa - Jakar

Thimphu - Wangdue - Punakha.
Dit is iets van 90 km / 3 uur rijden zijn. Vanuit Thimphu gaan we weer de bergen in om uiteindelijk op 3140 meter de pas over te gaan. Op dit punt staan 108 stumpa's ter nagedachtenis aan de doden die gevallen zijn bij de gevechten tussen het leger van Bhutan en de Indiaase militanten.

Zoals ik al eerder zei, dit is het tijdstip dat alles in bloei staat en dat klopt ook. De bomen zitten vol met witte en roze bloesem, de rhododendrons en magnolias staan in bloei. Wat dat betreft ziet het er prachtig uit. Zodra we de pas zijn overgegaan, dalen we en zie je ook een verandering in de vegetatie. Het wordt allemaal veel tropischer en de fleece kan ook weer uit.

We bezoeken de tempel van de Divine Madman in de vallei van Metshina. De legenda gaat dat hij nogal van eten, drank en vrouwen hield. Hij werd gevraagd om een demonstratie te geven van zijn bijzondere krachten, waarop hij vroeg of de mensen een koe en een geit voor hem wilde klaarmaken. Toen hij beide beesten had opgegeten, voegde hij de beenderen samen en zo ontstond de Takin (het nationale beest van Bhutan).

en de weekend markt om uiteindelijk uit te komen in Punakha. We bekijken de Dzong van Punakha.

Voor het eerst een hotel dat helemaal vol zit. Tot nu toe zat in in Buthan met 2 of 3 andere gasten te eten in het restaurant. Nu zit het hele restaurant vol (zeker een man of 40). Ik heb nog nooit zoveel toeristen bijeen gezien. Het wordt me ook al direct duidelijk dat dit soort groepsreizen aan mij niet besteed is.

Punakha - Trongsa - Jakar
De volgende dag is een lange rit (ca 8 uur). We gaan naar de Bumthang vallei in Centraal Bhutan. We moeten wederom de bergen in om 3 passen over te steken. Trongsa is de belangrijkste stad in de vallei, de weg die Oost en West Bhutan met elkaar verbind gaat via de Dzong van Trongsa. In het verleden kon het regiohoofd van Trongsa de handel tussen Oost en West controleren en belasting overheffen. In de grondwet is geregeld dat de kroonprins altijd eerst regiohoofd wordt van Trongsa, alvorens hij tot koning gekroond kan worden.

Onderweg merk je dat je verder in het binnenland komt. De huizen worden eenvoudiger en sommige dorpen zijn nog niet aangesloten op het electriciteitsnet. Daarvoor in de plaats hebben de huizen zonnepanelen om op die manier aan electriciteit te komen.

Er wordt hard gewerkt aan het wegennet in Bhutan en aangezien de meeste wegen in de bergen maar uit één baan bestaan, gaat de weg echt dicht om er aan te kunnen werken. We hebben nog net tijd om te lunchen in Trongsa, maar moeten dan meteen door. De Dzong gaan we dan morgen op de terugweg bekijken.

De route is prachtig en het landschap wisselt meerdere malen van kleur en vegetatie. De dorpjes onderweg zijn alsof je terug in de tijd gaat, maar door al die bochten en hobbels ben ik blij dat we rond 3 eindelijk aankomen in Jakar. Na nog wat sightseeing in Jakar zijn we dan eindelijk om 5u in het hotel.

Hmmm, en nu te bedenken dat we morgen diezelfde weg terug moeten.

Tigernest (Paro) - Thiumphu

Gisterenochtend de klim naar Tigersnest. Dit is een van de belangrijkste kloosters van Bhutan. Het ligt op een klif, 900 meter boven Paro. Volgens de legende is Guru Rinpoche hier op de rug van een tijger naar toegevlogen en heeft hij hier 3 maanden gemediteerd. Vervolgens is er een klooster gebouwd. Voor het eerst merk je dat er veel toeristen zijn, want de parkeerplaats staat aardig vol met bussen en auto's.

Ik denk dat circa 40 man op weg zijn naar boven. Je kan te voet of met een paard naar boven. Het is een aardige klim, dan 500 trappen naar beneden en vervolgens weer 240 trappen omhoog. Mijn gids en ik zetten de pas er flink in en het lukt ons om voor de massa boven te zijn. Het klooster kent 5 verschillende tempels en de belangrijkste zit nog op slot als we aankomen. Het lukt ons om alle tempels op ons gemak te bekijken voordat de rest van de groepen er zijn. Jammer genoeg zijn fototoestellen niet toegestaan in het klooster (binnen in tempels mag het sowieso niet), dus fotos van het uitzicht heb ik niet kunnen maken.

Na de lunch vertrekken we naar de hoofdstap Thiumphu, een rit van circa 2 uur. Thiumphu is echt een klein stadje. De meeste gebouwen zijn van beton (wel geschilderd volgens de traditionele gebouwen) en er is ook echt hoogbouw (4 verdiepingen hoog). Er is een 4-baans ringweg het stadje in (nergens voor nodig). Alle overheidsinstanties zitten in Thimphu, de monetaire toezichthouder, Bank of Bhutan etc.

Het hotel is echt goed. Ik had, nav de verhalen op internet verwacht dat het erg behelpen zou zijn (geen warm water, niet al te schoon en beperkte keuze wat eten betreft), maar dat is absoluut niet het geval. De hotels zijn prima (dit hotel heeft voor het eerst een westerse matras en dat slaapt toch wel lekkerder dan een kussentje op een houten plank). Tot nu toe was er altijd een boiler voor warm water. Er is alleen geen verwarming, maar dat wordt opgevangen door een kruik voor in bed. Het eten is, speciaal voor toeristen, standaard aziatisch en bestaat meestal uit buffetvorm bestaande uit rijst, noodles, 2 groenten gerechten 2 vleesgerechten en het traditionele gerecht (chili cheese; dit is allen weg te krijgen met rijst, zo pittig is het). De toeristen worden goed in de watten gelegd.

's Avond een kleine kroegentocht met mijn gids. In japan is karaoke heel populair; hier kennen ze ook zo iets, maar dan in de vorm van dansen ipv zingen. De bedoeling is dat je een dans koopt (eur 1.70) en dan gaan de dames een dans voor je uitvoeren op een podium. Enne, voor de duidelijkheid het is geen Mouling Rouge. De dames dragen hun traditionele kleding en dat betekent dat het lichaam van enkel tot kin bedekt is. Verder zit iedereen er naar te kijken (man en vrouw). Na 3 kroegen en nadat ik de top 20 van Bhutan wel uit mijn hoofd kende, was ik er klaar mee en heb ik mijn gids achter gelaten.

Vandaag sightseeing Thimphu. Nog een voordeel van een gids voor jezelf is dat je zelf het tempo bepaalt. De eerste stop is het Nationa Memorial Chorton te nagedachtenis van K3. De opa van de huidige koning. De koning wordt hier aangeduid als K5, zijn vader is K4 en zijn opa dus K3. Lekker makkelijk. Rond 8uur lopen al veel mensen (met de klok mee) om deze tempel om te bidden. Het zijn zowel jonge kinderen als oude mensen.

Vervolgens gaan we het nationale dier van Bhutan bekijken, de Takin. Dit is een beest met een lijf van een koe en de kop van een geit.

We lopen nog even over de weekendmarkt, waar bijna iedere groentestand wel chili's verkoopt.

De laatste stop is de Dzong. Een Dzong is een combinatie van een klooster en een burcht. Zowel de geestelijke als de wereldse leiders zitten in een gebouw. In de Dzong van Thiumph is het werkpaleis van de koningenhet klooster van de geestelijke leider van het land.In andere Dzongs zit het bestuur van de provincie gecombineerd met een klooster.

Morgen ga ik verder het binnenland in en ben erg benieuwd.

groet

Paro Tsechu Festival

De reden om in deze periode naar Bhutan te gaan, was het feit dat het nulente is en dus veel bomen in de boei staan, maar ook omdat, in deze periode ookhet 5 daagse Paro Tsechu festival is. Zoals ik al schreef draagt het grotendeel van de bevolking nog haar traditionele kleding en ten tijde van feestdagen wordt helemaal uitgepakt. De kleding is luxer en dat zie je doordat er veel meer zijde in is verweven. Het is dan op de tribunes een groot schouwspel van kleuren.

Het festival vindt plaats in het fort (Dzong) van Paro. Door deze middeleeuwse omgeving gecombineerd met de traditionele kleding krijgt ontstaat er helemaal een geweldige sfeer. Iedereen heeft 'koelboxen' met rijst en ander eten bij zich.

Het is niet alleen een dagje uit, maar ook is het festival een moment van zegening. Het Boedhisme is overal in Bhutan. Het is (zo ver ik het kan inschatten) hier meer een levenswijze dan alleen een geloof an sich.

Ben daarnaast vandaag nog met de gids naar zijn neef geweest die een boerderij(tje) heeft en bij de gids thuis geweest. Daar werd ik getrakteerd op boter thee met zout. Het is echt wat je denkt dat het is, thee met boter en zout....niet te pruimen. Na 3 beleefde slokjes het toch maar laten staan.

Geniet van de foto's; helaas kunnen deze niet de sfeer overbrengen die ik zelf ervaren heb.

groet

PS: helemaal vergeten dat de koning van Bhutan ook vandaag op het festival was. Op een gegeven moment moesten alle camera's worden opgeborgen (je mag nl geen foto's van de koning maken) en ging hij in het publiek zitten. Toen de koning wegging waren wij juist op weg naar de Dzong en liepen wij hem tegemoet. Hij bleeft zelfs staan om een praatje te maken en een hand te geven! Helaas dus geen foto's van, maar wel geweldig om mee te maken.

Paro (Bhutan)

Bhutan, vandaag gaat het dan eindelijk gebeuren.

De gids haalt me om 9u op en ik heb een stempel in mijn paspoort. We kunnen vertrekken. Hoe moeilijk het is om een visum te krijgen (op je visum staat zelfs per dag aangegeven waar je mag zijn) zo makkelijk is het om de grens over te steken. Omdat we in een Bhutanese auto rijden, vindt er geen enkele controle plaats.

Van Phuentsholing naar Paro is zeker 8 uur rijden (185 km); weliswaar is de weg hier veel beter dan in India, dan nog is het een lange rit door de bergen. Onderweg zijn er nog een aantal checkpoints waar je je visum weer moet laten zien. Bhutan kent maar 3 grensovergangen met India (en dus ook maar 3 wegen die naar India leiden). Naar Tibet / China gaat geen enkele weg.

Onderweg paseren we de nodige dorpjes, waarbij alles al heel anders lijkt dan in India of wat ik tot nu toe gezien heb. Eindelijk kom ik in Paro aan en het is direct alsof je in een andere wereld komt. Paro ligt in een vallei omgeven door bergen, maar wat het zo special maakt is de huizen en de mensen die nog hun traditionele kleding dragen.

Tuurlijk loopt men ook in spijkerbroeken, maar ik denk dat 70% van iedereen die ik gezien heb in de traditionele kleding loopt (een Gho voor mannen en een Kira voor vrouwen). Mijn gids en chauffeur dragen dat ook. Afgezien van een paar auto's en de grote antenne masten (iedereen heeft ook hier een mobile), lijkt het toch echt alsof de tijd is stil blijven staan.

Het hotel is prima en het eten is uitstekend, Bhutan zorgt zeer goed voor de toeristen. Onderweg tijdens de lunch was er ook een apart gedeelte voor toeristen. Het eten dat wij krijgen is aangepast en neigt meer naar Indiaas. De Bhutanese keuken bestaat uit rijst met groeten in een chili / kaassaus. Ik heb het geprobeerd, maar het is mega heet en zonder water en rijst niet weg te krijgen. In het hotel bestond mijn diner uit, soep, vlees en visgerecht, 2 soorten groeten, de chili's, rijst en een toetje. Ik had het idee dat mijn maaltijd voor 3 personen geschikt zou zijn geweest. Dit had ik eerlijk gezegd niet verwacht, dus alle meegenomen maaltijdrepen zijn dus overbodig.

Van de gids begreep ik dat de overheid voor volgend jaar de prijs voor toeristen verhoogd naar USD 250. Men wil maximal 100.000 toeristen in 2012 toelaten en omdat de vraag toeneemt, kan de prijs omhoog! Van de huidige USD 200 gaat USD 85 naar de overheid en komt in de grote pot die ten goede komt aan de bevolking. Onderwijs is verplicht en gratis net als de gezondheidszorg.

Vanaf 6 jaar krijgen kinderen engelse les en je wordt ook constant begroet met de bedoeling een praatje te maken. Iedereen die met toeristen in aanraking komt spreekt enigzins engels of verstaat het in ieder geval.

Wat mij de afgelopen 2 dagen is opgevallen dat alhoewel Bhutan tot de armste landen ter wereld behoort, je dat gevoel niet krijgt (wellicht komt dat no gals we de binnenlanden ingaan). Maar het streven naar een Gross National Happiness lijkt te werken. Iedereen heeft een eigen huis (en echt een huis, geen hut zoals ik in India heb gezien).

Vandaag (16 maart) sightseeing gedaan in de omgeving van Paro. Veel gehoord over het Boedhisme maar niet alles onthouden. Er schijnen 4 verschillende stromingen te zijn, die ook weer ieder hun afsplitsingen hebben. Mijn gids (Goa) vertelt veel over de cultuur van het land. Alleen net als in alle Aziatische landen zijn ze niet goed in nee zeggen of kritiek hebben. Het blijkt namelijk dat het in Bhutan en half uur later is dan in India, dus ik ben de afgelopen dagen iedere keer een half uur te laat komen opdraven en daar heeft ie niks van gezegd.

Het festival is in volle gang en het is druk in Paro (toeristen en locals). Daarnaast zijn ook mensen uit de omliggende dorpen gekomen om spullen of eten te verkopen. Dus aan het eind van het dorp is een soort markt met allerlei kraampjes. Morgen ga ik naar het festival, dus ik ben benieuwd.

Groet
roger

Van Gangtok naar Jaigaon / Phuentsholing

De bedoeling was om vandaag van Gangtok naar Phuentsholing (Bhutan) te reizen. De rit zal ongeveer 7 uur duren. Onderweg rijden we langs de theeplantages.

Tegelijkertijd heb ik nu meer het idee dat ik India ben. Dit is heel anders dan Darjeeling en Gangtok. Het verkeer is drukker, fietsen, fietstaxis, motorfietsen, autos en vrachtwagens en daar tussen door lopen koeien, geiten etc. Kortom de weg wordt een chaos. Niemand houdt zich aan een rijbaan en er wordt gereden waar plek is of waar geen kuilen zijn.

Na de lunch weet de gids me te vertellen dat er problemen zijn met mijn visum en dat ik vannacht nog aan de Indiaase kant van de grens moet overnachten. Dat is even een tegenvaller. Zeker als ik dan aankom in Jaigaon. Als leek voor wat betreft reizen naar India, heb ik het idee dat ik een 'oorlogsgebied' ben beland. Meer dan de helft van de winkels zijn dicht met rolluiken of houten planken en menig pand is nog niet af of verkeert in een staat van ontbinding. Tja en het hotel.....het kan er mee door. Maar goed, niks aan te doen. Inchecken in het hotel over een uur of 4 zou de Butanese gids komen en alles uitleggen. Tja en daar moet je dan maar op vertrouwen.

Zoals gezegd het stadje stelt niet veel voor, dus na even rond gelopen te hebben, maar met een boek op bed gaan liggen. Rond 18u komt de gids en wat blijkt, de agent in India had een visum aangevraagd vanaf morgen dus vandaar dat ik vandaag niet verder kon.

Aangezien ik geen restaurant s middags heb kunnen vinden rest niets anders dan eten in het hotel en vroeg naar bed.

groet

Gangtok

De rit van Darjeeling naar Gangtok was weer een grote hobbelrit. Maar goed ik ben er. Gangtok was de hoofdstad van het koninkrijk Sikkim, dat pas in 1975 door India is overgenomen en zeer tegen de zin van China. Ik moest ook nog een apart visum halen en de benodigde stempels om Sikkim binnen te mogen. Het visum is 15 dagen geldig en je mag maar in een paar gebieden vrij reizen. Direct bij de grens staat een bordje verboden te toeteren en verrekt het is opeens ook echt stil. Zonder te overdrijven, maar tijdens de 5 uur durende rit van Darjeeling naar Gangtok is het niet langer dan 5 minuten stil geweest. Omdat de wegen zo smal en bochtig zijn toetert iedereen om elkaar te waarschuwen.

Om de bevolking van Sikkim te paaien, heeft de Indiaase overheid miljoenen euro's in de economie gepompt; wegen- en waterleidingen zijn aangelegd en het hele gebied is uitgeroepen tot een tax free zone. De gids zette me af bij het hotel en wilde me graag iets van Gangtok laten zien. Maar aangezien de gids uit Gangtok komt en hij al 4 dagen zijn vrouw en zoontje niet had gezien heb ik hem vriendelijk voorgesteld om naar huis te gaan en mij morgen om half 9 weer op te halen. Hij sputterde wat tegen, maar uiteindelijk ging hij naar huis.

Ik loop richting centrum (Market Street) en ik het is een heel ander plaatje dan in Darjeeling. Market Street is echt een wandel en winkel promenade; keurig met een bloemenperkje in het midden en bankjes om naar de mensen te kijken.

In Darjeeling zag je alleen maar winkels voor de dagelijkse levensbehoefte. Hier kennen ze echt het begrip fun shoppen en flaneren. Ook zie ik her en der een soort bushokje met 3 kranen en een bordje 'drink water provided by the Sikkim Government'. Het is ook een stuk minder druk qua mensen op straat (komt ook omdat de breder zijn), maar alles is rustiger en het ruikt minder indringend. Voordat ik op zoek ging naar een restaurant om s avonds te eten, heb ik nog even zitten lezen op mijn balkom met uitzicht op de sneeuwtoppen van de Himalaya. Het is helaas nog steeds niet strak blauw, maar er is zicht.

Vandaag (zoals afgesproken om half 9) opgehaald voor een bezoek aan het klooster in Rumtek. Dit is voor het boedhisme een van de belangrijkste kloosters omdat de kroon waarmee de geestelijke leider gekroond wordt, hier wordt behaard. Since 1993 (toen de 16e geestelijke leider stierf) heeft niemand de kroon meer gezien en pas als de 17e gekroond kan worden, wordt ie weer tevoorschijn gehaald.

Omdat er een strijd is tussen boedhisten in China en hier in Rumtek over wie de Kroon mag bewaren, wordt het klooster zwaar bewaakt door militairen. Tevens is hier ook het meest prestigieuze opleidingsinstituut gevestigd (aldus mijn gids!)

Verder bezoeken we nog 2 kloosters in Gangtok waarvan een een indrukwekkende Stupa heeft. Een Stupa is een afbeelding van Boedha, zonder de Boedha als persoon te zien. Het plaatje spreekt voor zich.

De gids begin van de middag weer naar huis gestuurd en een middagje slenteren in Gangtok en een boekje lezen. Morgen gaat het dan echt gebeuren en vertrek ik naar Bhutan. Het zijn circa 180 km, dus dat zal wel een dagtocht worden.

groet
roger

ps: ik kreeg bericht dat de tekst niet te lezen was; op mijn pc was dat niet het geval, maar heb nu eea aangepast.