Gisteren vanuit Jakar aan de terugreis naar Paro begonnen. Op de heenreis hadden we geen tijd om de Dzong van Trongsa te bezoeken, dus doen we dat nu. Ik heb al een paar keer over een Dzong geschreven; maar ben vergeten te zeggen dat alle Dzongs nog steeds in gebruik zijn; het is dus een soort provinciehuis en bisschoppelijk paleis tegelijk.

Vervolgens komen we in de middag weer in Punakha aan; het zonnetje schijnt (20 gr) en mijn hotelkamer is een kleine cottage met balkon; dus prima om van de zon te genieten.

Vandaag een korte rit naar Paro. Onderweg komen we weer langs de 108 Stupa's; deze keer minder vroeg in de ochtend dus het weer is wat beter.

Mijn gids vroeg gisteren of ik nog iets wilde doen op mijn laatste dag in Bhutan. Ik heb genoeg tempels en dzongs gezien, dus dat hoeft voor mij niet meer. Maar wat ik deze vakantie wel gemist heb is de locale keuken. Ik heb altijd in toeristenrestaurants gegeten en wil wel eens het echt bhutanese eten proberen. Als reactie op mijn verzoek, heb ik thuis bij de gids geluncht. En het is wat ze in de boeken schrijven, in Bhutan wordt alles klaargemaakt met chili's. Zelf de komkommersalade (die meestal toch verfrissend is) zat vol met chili's. Conclusie: leuk om een keer mee te maken, maar dan toch maar de toeristen restaurants.

Ik heb ontzettend veel gezien de afgelopen dagen, zo veel dat ik zelfs weer moet nadenken wat ik waar gezien heb. Afgezien van alle verhalen over het Boedhisme is me zeer zeker bijgebleven dat Bhutan niet voor niks een 'vergeten koninkrijk' wordt genoemd;

- De mensen zijn heel erg loyaal aan de monarchie als instituut en de koning in persoon. Overal waar je komt hangen foto's van K4 en K5 (ook in huizen van mensen)

- Ondanks dat het (qua BNP) één van de armste landen ter wereld is, krijg je dat gevoel niet als je hier rondreist. Iedereen heeft een huis (koop of huur) en men verdient zijn inkomen of door akkerbouw of door een beroep als kleermaker / timmerman / schilder etc uit te oefenen. Volgens mijn gids heeft iedereen voldoende land om in zijn inkomen te voorzien; mocht dit niet voldoende zijn dan kan men in beroep gaan bij de koning voor een extra stuk land.

- Als je het nieuws volgt dan zie je dat men heel veel moeite doet om de democratie te laten werken; bijna iedereen vertrouwt volledig op de koning en moet nog wennen dat men zelf mag meepraten.

- Je merkt ook de moeite die de overheid doet om het land een zachte landing in de 21ste eeuw te laten maken. Er is bijvoorbeeld nu heel veel aandacht voor afvalscheiding. In het verleden werd alles (bijvoorbeeld boter) ingepakt in bananebladeren; was de boter op dan werd het bananeblad uit het raam gegooid, dat verging vanzelf wel. Dit heeft men generaties zo gedaan, maar nu is de boter ingepakt in plastic en dat wordt ook uit het raam gegooid. Er is nu kabel tv en dat heeft zijn invloed op muziek en dans. En ondanks dat in heel Bhutan roken verboden is (op smokkelen van sigaretten staat 3 jaar gevangenisstraf) hebben ze nu ook last van drugsgebruik bij de jeugd.

Zoals ik al eerder schreef had ik verwacht dat dit een erg primitieve vakantie zou worden, maar zoals je ook op fotos van hotelkamers kan zien is het allemaal erg luxe. De meeste hotels hebben zelfs wifi (ok, dan niet op de kamer maar in het restaurant). Als toerist ben je hier echt een gast en word je bijzonder verwend. Het land heeft een geweldige cultuur, een schitterende natuur en hele vriendelijke mensen. Ik heb er ontzettend van genoten.

Morgenochten vertrek ik naar Delhi en blijf daar nog 3 dagen.

groet

Roger